Film, Teatr

Książka Ankoku buto Hijikaty Tatsumiego - teatr ciała-w-kryzysie prezentuje się jako wyjątkowe pod każdym względem, wnikliwe studium ankoku buto (dosł. taniec ciemności) Hijikaty Tatsumiego, wielkiego japońskiego artysty i protoplasty nowatorskiego gatunku sztuki, jakim jest buto. Stanowi ona jednocześnie niezwykle cenne kompendium wiedzy na temat genezy, rozwoju i obecnej kondycji tego wielonurtowego, złożonego zjawiska, którym fascynuje się cały współczesny świat tańca. [dr hab. Beata Kubiak Ho-Chi]

Pod koniec lat sześćdziesiątych kino czechosłowackie zdobyło uznanie publiczności na całym świecie, zwieńczone dwoma Oskarami - dla Sklepu przy głównej ulicy Kádara i Klosa i Pociągów pod specjalnym nadzorem Menzla - na przestrzeni zaledwie trzech lat. W tym samym czasie entuzjastycznie przyjęto również Miłość blondynki i Pali się, moja panno! Formana. Były to jednak tylko najbardziej wyróżniające się dzieła czechosłowackiej Nowej Fali - niecodziennego ruchu filmowego, rozciągającego się od realizmu Jireša, przez surrealizm Švankmajera, aż do eksperymentu feministycznych filmów Chytilovej. Autor nie tylko śledzi początki i opisuje rozwój czechosłowackiej Nowej Fali. Przygląda się również najistotniejszym dziełom powstałym od roku 1930, ukazuje dalsze losy reżyserów debiutujących w latach sześćdziesiątych oraz analizuje wpływ Nowej Fali na współczesne kino czeskie i słowackie.

Przez 132 odcinki – sześć sezonów – z otwartymi ustami obserwowaliśmy, jak doktor House z elegancją słonia w składzie porcelany brnie przez konwencje zapisane w relacjach lekarz-pacjent i w gruncie rzeczy także przez wszelkie inne konwencje, jakie odnoszą się do stosunków międzyludzkich. Otacza go cała grupa ciekawych postaci, głównie lekarzy, błyskotliwie granych przez wspaniałych aktorów. Mimo że jako widzowie serialu skupiliśmy się na ich interakcjach z doktorem House'em, nie ulega wątpliwości, że w ich życiu w ciągu sześciu lat wydarzyło się naprawdę wiele. Oficjalny przewodnik po doskonałym serialu barwnie i inteligentnie opowiada o głównym bohaterze i jego zespole.

Książka ukazuje związki niemieckiego kina z ekspresjonizmem. Autorka przybliża najważniejsze prądy myśli krytycznej tamtego okresu i przygląda się dziełom największych reżyserów takich jak Fritz Lang i Friedrich Wilhelm Murnau ale również dorobkowi scenarzystów operatorów filmowych i scenografów. Ekran demoniczny wzbogaca naszą wiedzę o filmowym ekspresjonizmie ale pozwala także rozszyfrować zbiorową podświadomość Niemców u progu II wojny światowej. Współczesny czytelnik bez trudu rozpozna w analizach takich zjawisk jak operowanie światłocieniem stylizowana fantastyka czy symfonia grozy zapowiedź ścieżek którymi podążają uznani współcześni filmowcy z Davidem Lynchem i Timem Burtonem na czele.

Wbrew ogólnemu przekonaniu znaczenie kina we współczesnej kulturze wcale nie maleje. Wręcz przeciwnie - ale jego najbardziej interesujący obszar wykracza obecnie poza charakterystykę poszczególnych dzieł i skupia się na wątkach związanych z ekonomicznym politycznym i społecznym wymiarem przemysłu audiowizualnego. Nie da się zatem opisać strategii twórczych w polskim kinie po 1989 roku bez zarysowania ich europejskiego oraz hollywoodzkiego kontekstu. Zwłaszcza że po roku 1980 w większym stopniu niż kiedykolwiek Hollywood stało się fenomenem globalnym marginalizującym europejski model produkcji filmowej.

Już po raz piąty zapraszamy czytelników do wędrówki po historii kina na Górnym Śląsku i także po sąsiedzkim Zagłębiu Dąbrowskim. Tym razem jeszcze na krótki wypad do Wrocławia, dzięki któremu górnośląskie dzieje jawią się w nowych, szerszych kontekstach historyczno-kulturowych. Podobnie jak w poprzednich tomach, proponujemy wgląd w różnorakie oblicza górnośląskiej X muzy: od rekonesansów źródłowych, dzięki którym niemal pewnie możemy wyrokować o początkach kina na Górnym Śląsku (i we Wrocławiu), poprzez studium historycznofilmowe raz artykuły problematyzujące wybrane zagadnienia kultury filmowej, po szkice do portretów artystów, których losy pozostają cząstką górnośląskiego pejzażu filmowego, ale i szerzej przecież – kulturowego.