Filozofia

Kim jest bohater? (...) Jakiego rodzaju fenomenem jest wybitna jednostka? Pytanie to nie pozostaje bez znaczenia dzisiaj, kiedy stawiane jest w wielu różnorakich kontekstach, a odpowiedź jest od nich uzależniona. Pełny wymiar odpowiedzi na to pytanie starał się udzielić Thomas Carlyle, wiodąca figura ery wiktoriańskiej. Analizując różne rodzaje bohaterów: bohater jako bóstwo, bohater jako prorok, bohater jako publicysta i król, przedstawił indywidualistyczną i heroistyczną koncepcję historii, będącej według niego sumą aktywności wielkich jednostek, obdarzonych nieprzeciętnymi zdolnościami, wysokim morale i twórczą energią. (z posłowia Mariusza Nierody).
Bohaterowie Thomas Carlyle

Jak to możliwe, że społeczeństwo chrześcijańskie w przeważającej większości katolickie zrodziło coś takiego jak cosa nostra i stidde, ndrangheta, kamorra i sacra corona unita Tego rodzaju pytanie wywołuje od razu lawinę wielu innych. Poważnych i zuchwałych. A to z kolei może wyjaśniać, dlaczego tak rzadko było ono stawiane. Udzielając na nie odpowiedzi, autor wyszczególnia najważniejsze cechy teologii mafiosów. Odkrywa niepokojące podobieństwa z teologią jak ją nazywa katolicko-śródziemnomorską. Nakreśla kierunek badań dla teologii krytycznej, obiektywnie alternatywnej wobec teologii mafii. Wśród intelektualnych rozważań, analizuje aspekty kulturowe tego skomplikowanego zjawiska, jakim jest mafia, otwierając tym samym drogę ku pogłębionym badaniom naukowym oraz ulepszeniu istniejących strategii prewencji i oporu.

Ta książka wypływa z dwóch intuicji. Po pierwsze, dzieło Heideggera podobne jest do warowni, do której nie sposób ani wejść, ani zajrzeć. Niczego ono nie ujawnia, nie nazywa, nie komunikuje. Nie ma praktycznego zastosowania i jako takie nie poddaje się przekładowi. Druga intuicja może wydawać się na pierwszy rzut oka sprzeczna z pierwszą, ale w rzeczywistości ją dopełnia: Heidegger filozofuje, dokonując przekładu i tylko w przekładzie można jego dzieło zrozumieć. Jedną z konsekwencji tego przekładowego charakteru filozofii Heideggera jest jej narodowy, niemiecki charakter (pisanie o Heideggerze po polsku sprawia, że pozostaje się po zewnętrznej stronie dzieła-warowni).

Intelektualna potyczka, w której siły zmierzyli filozofowie – marksista i niemarksista. Przeczytać zapis ich rozmów, to prześledzić fascynującą wymianę poglądów dwóch wielkich myślicieli. Porywająca dyskusja i polemika o naturze faktów i wiedzy historycznej, o konserwatyzmie marksizmu i o tym, czym on w ogóle jest, o komunizmie i platonizmie, o źródłach metafizyki, o socjalizmie i demokracji. Spotkanie z tą książką – ważną dla lepszego poznania i zrozumienia otaczającej nas rzeczywistości i świata idei – będzie prawdziwie intelektualną przygodą.
Dialogi z Adamem Schaffem Bohdan Chwedeńczuk

Na niniejszy tom składają się wybrane teksty referatów wygłoszonych na VIII Polskim Zjeździe Filozoficznym Warszawa 15-20 września 2008 przez uczestników obrad Sekcji Filozofii Społeczeństwa i Polityki a także teksty innych Autorów którzy zgodzili się wziąć udział w swoistej debacie poświęconej kondycji współczesnej filozofii polityki oraz specyfice dzisiejszej praktyki politycznej. Filozofia polityki ma tradycję sięgającą V wieku p.n.e. a jej narodziny w starożytnej Grecji to zarazem początek w ogóle naukowej wiedzy o polityce. 

Książka Fotografia i filozofia. Szkice o pędzlu natury pod redakcja Scotta Waldena przynosi pierwsze reprezentatywne opracowanie filozofii fotografii, zawierające wybór najciekawszych i najbardziej symptomatycznych tekstów autorstwa Danto, Carrolla, Curriego, Maynarda. Dominującym wątkiem jest w tej antologii problematyka reprezentacji fotograficznego obrazu - jej statusu, cech, funkcji i znaczeń; albo, inaczej mówiąc, epistemologicznej, ontologicznej, a także etycznej i estetycznej funkcji reprezentacji fotograficznej. Jest to książka ważna i dla filozofii, i dla filozofii fotografii (oraz sztuki), i dla szeroko rozumianej antropologii kultury.

Monografia Evy Geulen jest jednym z najlepszych istniejących wprowadzeń do filozofii Agambena. Autorka skupia się na kręgu tematycznym słynnego cyklu Homo sacer, rzuca jednak również światło na mniej znane teksty włoskiego filozofa. Jej prezentacja jest zarówno usystematyzowanym wykładem najważniejszych tez zawartych w Homo sacer, Co zostaje z Auschwitz oraz Stanie wyjątkowym, jak i próbą umieszczenia myśli Agambena w mniej znanych kontekstach.

Sic! 2012, ISBN: 9788361967255, 135x205, 192 s., oprawa miękka
 

Wśród uczestników porządku prawnego panuje zgodność co do tego, że godność człowieka jako najwyższe tabu znajduje się poza wszelką wątpliwością. Powszechnie uznaje się ją za "wartość najwyższą". Pewności co do nienaruszalności "godności" nie odpowiada pewność co do aksjomatu wyjściowego przechodzi szybko w niepewność co do jego zakresu.

"Książka jest świadectwem intelektualnego opanowania trudnej problematyki związanej z określeniem - brakującego dotąd w filozoficznym dyskursie - hermeneutycznego pojęcia kultury" - z recenzji prof. dr hab. Franciszka Chmielowskiego.

"Autor nie tylko rekonstruuje i analizuje poglądy twórców doktryny hermeneutycznej, ale również bada ich wpływ oraz recepcję we współczesnej myśli ponowoczesnej - głównie poststrukturalizmu i postnaturalizmu" - z recenzji prof. dr hab. Ignacego S. Fiuta.

"Analiza refleksji Heideggera, Gadamera i Ricoeura, odniesiona do filozofii naturalistycznej i poststrukturalistycznej, stanowi cenne źródło informacji związanych z bieżącym statusem kultury zachodniej" - z recenzji dr hab. Andrzeja J. Nowaka.

Odkryj na nowo prawa, na których opiera się świat!

Dziś w epoce niezwykłych wyzwań nadszedł chyba czas, byśmy raz jeszcze głębiej przyjrzeli się równaniu życia. Dlaczego nasz świat nękają chaos i konflikty Dlaczego miłość jest tak obca ludzkości
Jeśli się przyjrzeć obecnej ideologii, obrany przez człowieka kurs nieuchronnie prowadzi do powstania jeszcze głębszych konfliktów. Za narzędzie wzrostu gospodarczego obraliśmy sobie ujemną wartość aktywów kredytu. Rozwijamy technologię, która nas uczy, jak się łączyć i porozumiewać w przeludnionym świecie. A lęk przed konfliktem, który może doprowadzić do totalnej katastrofy, wykorzystujemy po to, by osiągnąć nietrwały pokój na świecie.

Czy nauki przyrodnicze wskazują ostateczna przyczynę istnienia i natury świata Czy inny sposób wyjaśnia świata czynią zbędnym czy potrzebnym Książka dotyczy pomiędzy przyrodniczym a filozoficznym spojrzeniem na świat które skierowane jest na obiektywne istnienie rzeczy a nie subiektywne poznanie.

Według Karla Jaspersa istnieje ścisły związek filozoficznego myślenia z wyzwaniami epoki; uważa on, że pytania filozofii są odwieczne, ale ich kształt ulega zmianie na skutek nowych doświadczeń historycznych. Zarówno Jaspers, jak i prezentowani w niniejszym tomie inni wybitni myśliciele, ukazują w swych dziełach dylematy współczesności i angażują się w ich rozwiązywanie. Stawiają pytania o to, czym jest człowieczeństwo i na jakie zagrożenia dzisiaj napotyka.

UNIVERSITAS 2016, ISBN: 9788324230716, 150x235, 312 s., oprawa miękka

Richard Rorty stwierdził w swym najbardziej znanym dziele, iż współczesną filozofię cechuje przejście od epistemologii do hermeneutyki. Na myśli miał istotą przemianę zadań stawianych dociekaniom filozoficznym. Ceną, jaką filozofii przyjdzie – jego zdaniem – zapłacić za ten „hermeneutyczny zwrot” będzie zrównanie jej z literaturą, osłabienie poznawczych aspiracji na rzecz włączenia się do równoprawnego dialogu kultur. Rorty zachował mimo tego rozróżnienie dwóch podstawowych typów filozofii, które określa mianem „systematycznej” oraz „budującej”. Hermeneutyka należeć miała oczywiście do tego drugiego rodzaju refleksji filozoficznej.

Skomplikowana i subtelna gra władzy, zaufania i namiętności - wykłady o mistrzostwie George`a Steinera. Steiner pokazuje, na czym jego zdaniem polega nauczanie i uczenie się, jeśli podchodzi się do nich z pełnym sercem. W dzisiejszych rozmowach na temat edukacji nie wspomina się o mistrzostwie. Tymczasem to właśnie kontakt między mistrzem a uczniem omawia George Steiner w Naukach mistrzów.

Filozofia analityczna w początkowej fazie rozwoju wyznaczała sobie dość skromne cele. Odżegnując się od metafizycznych uwikłań i rezygnując z tradycyjnych filozoficznych pytań o ostateczną naturę rzeczywistości, programowo koncentrowała się na badaniu właściwości naszych wypowiedzi jako niezbędnego warunku wstępnego do dalszych, już naukowych i pełnoprawnych twierdzeń o świecie. Stawiała sobie wtedy skromne pytania o źródła i determinanty znaczenia, o to, w jaki sposób używamy języka, kiedy i jak sensownie posługujemy się słowami, co gwarantuje sensowność i sukces naszej komunikacji.

W tych błyskotliwych i pełnych wdzięku esejach Carl Becker, wybitny amerykański historyk, wykazuje złudność dość rozpowszechnionego poglądu, że wiek XVIII był niezwykle nowoczesny w swoim charakterze. Przekonująca dowodzi, że okres, który przyjęto nazywać epoką rozumu, w istocie zasługiwał na to miano że Voltaire, Hume, Diderot i Locke wciąż żyli w świecie średniowiecza i że filozofowie po to zburzyli Państwo Boże św. Augustyna, by własnoręcznie je odbudować, wszelako przy użyciu bardziej nowoczesnego budulca.

Na początku lat 50. Erich Fromm zajął się intensywnie zagadnieniem czy człowiek żyjący we współczesnym społeczeństwie przemysłowym jest jeszcze zdrowy psychicznie. Z tego względu wykorzystywał różne zaproszenia na wykłady i odczyty do wypowiadania się na ten temat. Szczególnie jego nowy socjopsychologiczny punkt wyjścia social psychoanalytic approach w rozważaniach umożliwił mu przekształcenie metody psychoanalitycznej w rozległą krytykę patologii normalnego przystosowanego społecznie człowieka. Tym samym mógł poddać gruntownej analizie rozpowszechnione usilne dążenia passionate strivings które dominują w zachowaniach w społeczeństwie i przez to kształtują obraz normalności. Fromm odpowiedział na nowo w wyczerpujący sposób na pytanie co naprawdę sprzyja zdrowiu psychicznemu mental health a co wywołuje u człowieka chorobę. Zamiarem Fromma jest powiązanie usilnych dążeń kształtujących zachowania z warunkami gospodarczymi i społecznymi economic and social necessities tak że cechy charakteru niezmiernie powszechne w społeczeństwie mogą być pojmowane jako wynik procesu dostosowania się do danej sytuacji społeczno-ekonomicznej. Metoda ta doprowadziła Fromma w latach 30 do odkrycia autorytarnego charakteru społecznego authoritarian social character pod koniec lat 40 do odkrycia charakteru marketingowego marketing character a na początku lat 60 do odkrycia nekrofilnego charakteru społecznego necrophilic social character. Z przedmowy Rainera Funka

Gdyby przyszło nam opisać w skrócie dzisiejszy stan rzeczy, należałoby określić go mianem stanu po orgii. Orgia stanowi eksplozywny moment nowoczesności, moment wyzwolenia dokonującego się we wszelkich możliwych sferach. Wyzwolenia politycznego, seksualnego, wyzwolenia sił wytwórczych, wyzwolenia mocy destrukcyjnych, wyzwolenia kobiet, dzieci, nieświadomych popędów czy sztuki. (?)
Była to epoka orgii totalnej, orgii realności, racjonalności, seksualności, krytyki i kontrkrytyki, wzrostu i jego kryzysów. Tym sposobem przemierzyliśmy wszelkie możliwe drogi produkcji i wirtualnej nadprodukcji przedmiotów, znaków, przekazów, ideologii i przyjemności. Dzisiaj wszystko już wyzwolono, kości zostały rzucone, wszystko się dokonało, jako zbiorowość zaś stanęliśmy ostatecznie przed jednym z najbardziej zasadniczych pytań: CO CZYNIĆ PO ORGII?

/Jean Baudrillard/.

Przez religię rozumie Fromm (który zresztą sam siebie określa mianem nie-teisty) każdy system poglądów określających myślenie i działanie, wspólny dla pewnej grupy, który dostarcza jednostce ram orientacji [w świecie] i przedmiotu czci. Religią są zatem podzielane przez daną społeczność wierzenia, przekonania, oczywiście wielkie systemy monoteistyczne ale także wiara w ideologię, partię, wodza. Fromm rozróżnia religie na autorytarne i humanistyczne, przy czym w tych pierwszych liczy się posłuszeństwo, uległość, uświadomienie sobie swej małości w stosunku do Boga. Humanistyczne zaś koncentrują się na człowieku i jego rozwoju, miłości, jedności ze światem, a Bóg jest w nich symbolem mocy człowieka, a nie symbolem władzy nad człowiekiem.

Soren Kierkegaard (1813-1855) - duński filozof, myśliciel religijny, pisarz, bodaj najważniejszy z prekursorów egzystencjalizmu. Początkowo pod wpływem myśli Hegla stał się jego zagorzałym krytykiem (zarzucał Heglowi, iż bytu nie można ująć w ramy jakiegoś intelektualnego systemu!), nie tworzył bowiem żadnego systemu filozoficznego, a zajmował się jedynie człowiekiem i jego egzystencją i jego stosunkiem do Boga, interesowało go konkretne ludzkie istnienie i stąd nazwa, którą nadał swej filozofii: egzystencjalna.

Żywe interesowanie się rozmaitymi przejawami życia naukowego i praktycznego jest cechą charakterystyczną autora Trzech dialogów. Pomimo że przedstawiciele filozofii angielskiej nie zamykają się zazwyczaj w kole zagadnień teoretycznych, lecz sięgają i do życia praktycznego, szukając tu bądź sprawdzianu dla swych teorii, bądź też pola ich zastosowania, to przecież Berkeley im przewodzi i sam oświadcza w przedmowach do swych pism, że celem jego dociekań filozoficznych jest życie praktyczne (...)