Historia, Archeologia

13 wspomnień ze stanu wojennego Stan wojenny bez patosu i bohaterstwa... 13 osobistych relacji z internowania - opowieści zwykłych ludzi, którzy musieli się odnaleźć w rzeczywistości pełnej sprzeczności, absurdów i niełatwych wyborów. Ocalili godność i przetrwali trudną codzienność dzięki poczuciu humoru, nadzwyczajnej pomysłowości i zdystansowaniu do realiów, w których przyszło im żyć. Funkcjonariusz oniemiał. Po chwili odpowiedział: "Zwariował człowiek! To my was zamykamy, bo wy niebezpieczni jesteście, a ty chcesz młotek.

Dzień, który zmienił losy świata.

30 kwietnia 1945 roku, poniedziałek, ostatni dzień III Rzeszy. W Berlinie trwają zacięte walki, Armia Czerwona zdobywa miasto. Hitler popełnia samobójstwo. W San Francisco powstaje ONZ. Jak ten dzień wyglądał w różnych, nawet najbardziej odległych miejscach świata i jak zmienił ludzkie losy?

Doskonale udokumentowana, pełna faktów i przykładów opowieść o rzeczywistości radzieckiej czasów "wielkiego terroru", gdy niemal wszyscy donosili na wszystkich. Ze strachu, z głupoty, z podłości, ale i z przekonania. "Nie możemy jej lekceważyć, nawet jeśli byłaby słuszna zaledwie w 5 lub 10%" - pisał Stalin o "samokrytyce" na łamach "Prawdy". Kim byli donosiciele? W jakiej formie donosili do władz, na kogo i za co? Jakie były skutki donosicielstwa? Autor cytuje i analizuje donosy, zachowane w archiwach i ówczesnej prasie, omawia stosunki władzy radzieckiej i "ludu".

Książka dotyczy historii najtrudniejszej. Pełna postaci, portretów i obrazów nakreślonych dobrą prozą. Baliszewski nie boi się dotknąć tam, gdzie Polaków historia boli najbardziej – odsłania zdrady i słabości. Ma bowiem dwie miłości: jedną jest Polska, a drugą Prawda.

Historia relacji między Rosjanami a Polakami w okresie od roku 1700 do dziś, to dzieje wzajemnych antagonizmów o szerokiej gamie odcieni: od wzajemnego ośmieszania się - do zaciętej nienawiści.

Niniejsza praca poświęcona jest właśnie ich rozpatrzeniu.

Pisana w latach 1953 1956 Archeologia na wyrywki, należąca do cykle reportaży archeologicznych Jasienicy, stanowi w pewnym sensie kontynuację Świtu słowiańskiego jutra (1952, 1954), wydanego w latach późniejszych jako Słowiański rodowód. Autor wraca w znane już sobie miejsca, gdzie wciąż trwają prace wykopaliskowe. Ponownie zjawia się więc w Biskupinie, a także w Gdańsku i Opolu. Ogląda też pozostałości pogańskiego kręgu kultowego na Górze Sępiej (dawnej Raduni), opisuje magiczne zwyczaje Ślązaków przedstawione w XIII-wiecznym dziele brata Rudolfa, cystersa z klasztoru w Rudach. Wraz z uczestnikami ekspedycji poszukuje śladów historycznych Grodów Czerwieńskich w Gródku Nadbużnym (dawny gród Wołyń), Czermnie (Czerwień) i Sąsiadce (Sutiejsk); przypomina pionierskie prace Zoriana Dołęgi Chodakowskiego, który przed ponad stuleciem badał grodziska w widłach Huczwy i Bugu. Relacjonuje dzieje Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, najstarszego i największego ongiś regionu górniczo-hutniczego na ziemiach polskich. Odwiedza także wsie kurpiowskie, kreśląc zarazem obraz prowincjonalnej Polski z wczesnych lat pięćdziesiątych. Wykopaliska archeologiczne, pisze Jasienica, odsłaniają dowody, że dzieje Polski są dłuższe i bogatsze, że sama Polska bardziej dostojna i wspaniała, niż się to komukolwiek dawniej wydawało . Paweł Jasienica, właśc. Leon Lech Beynar (1909 1970). Odznaczony pośmiertnie w 2007 roku Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski historyk, eseista, publicysta; autor słynnej syntezy dziejów Polski przedrozbiorowej (Polska Piastów, Polska Jagiellonów, Rzeczpospolita Obojga Narodów). Uczestnik kampanii wrześniowej, oficer Armii Krajowej; po wojnie represjonowany. Od 1959 roku wiceprezes ZLP; ostatni prezes Klubu Krzywego Koła (1962). W 1964 jako jeden z 34 intelektualistów podpisał protest przeciwko polityce kulturalnej władz PRL. Od 1966 wiceprezes polskiego PEN Clubu. W 1968 wystąpił w obronie represjonowanych studentów, co spowodowało zakaz publikacji jego prac.

 Nieznana historia podziemnej `Solidarności`. Katarzyna Kaczorowska, wrocławska dziennikarka, która w książce `80 milionów. Historia prawdziwa` po raz pierwszy opisała, jak naprawdę wyglądała słynna akcja uratowania pieniędzy dolnośląskiej `S` i jaką cenę zapłaciły osoby, biorące udział w tej operacji, wraca do sprawy. Tym razem opisuje archiwum `Kajetana` - tajną dokumentację księgową, prowadzoną od początków 1982 roku do wiosny 1983 przez wrocławskiego fizyka Kazimierza Jeriego. Kto prosił o pieniądze? Na co je wydawano? Kto kryje się pod konkretnymi pseudonimami? Po raz pierwszy Czytelnicy na własne oczy mogą zobaczyć, jak wyglądały grypsy, pokwitowania, listy, w których zawarta jest część współczesnej historii Wrocławia. Książka ukazała się dzięki wsparciu Miasta Wrocław.