Historia, Archeologia

13 wspomnień ze stanu wojennego Stan wojenny bez patosu i bohaterstwa... 13 osobistych relacji z internowania - opowieści zwykłych ludzi, którzy musieli się odnaleźć w rzeczywistości pełnej sprzeczności, absurdów i niełatwych wyborów. Ocalili godność i przetrwali trudną codzienność dzięki poczuciu humoru, nadzwyczajnej pomysłowości i zdystansowaniu do realiów, w których przyszło im żyć. Funkcjonariusz oniemiał. Po chwili odpowiedział: "Zwariował człowiek! To my was zamykamy, bo wy niebezpieczni jesteście, a ty chcesz młotek.

Dzień, który zmienił losy świata.

30 kwietnia 1945 roku, poniedziałek, ostatni dzień III Rzeszy. W Berlinie trwają zacięte walki, Armia Czerwona zdobywa miasto. Hitler popełnia samobójstwo. W San Francisco powstaje ONZ. Jak ten dzień wyglądał w różnych, nawet najbardziej odległych miejscach świata i jak zmienił ludzkie losy?

Doskonale udokumentowana, pełna faktów i przykładów opowieść o rzeczywistości radzieckiej czasów "wielkiego terroru", gdy niemal wszyscy donosili na wszystkich. Ze strachu, z głupoty, z podłości, ale i z przekonania. "Nie możemy jej lekceważyć, nawet jeśli byłaby słuszna zaledwie w 5 lub 10%" - pisał Stalin o "samokrytyce" na łamach "Prawdy". Kim byli donosiciele? W jakiej formie donosili do władz, na kogo i za co? Jakie były skutki donosicielstwa? Autor cytuje i analizuje donosy, zachowane w archiwach i ówczesnej prasie, omawia stosunki władzy radzieckiej i "ludu".

Książka dotyczy historii najtrudniejszej. Pełna postaci, portretów i obrazów nakreślonych dobrą prozą. Baliszewski nie boi się dotknąć tam, gdzie Polaków historia boli najbardziej – odsłania zdrady i słabości. Ma bowiem dwie miłości: jedną jest Polska, a drugą Prawda.

Historia relacji między Rosjanami a Polakami w okresie od roku 1700 do dziś, to dzieje wzajemnych antagonizmów o szerokiej gamie odcieni: od wzajemnego ośmieszania się - do zaciętej nienawiści.

Niniejsza praca poświęcona jest właśnie ich rozpatrzeniu.

Pisana w latach 1953 1956 Archeologia na wyrywki, należąca do cykle reportaży archeologicznych Jasienicy, stanowi w pewnym sensie kontynuację Świtu słowiańskiego jutra (1952, 1954), wydanego w latach późniejszych jako Słowiański rodowód. Autor wraca w znane już sobie miejsca, gdzie wciąż trwają prace wykopaliskowe. Ponownie zjawia się więc w Biskupinie, a także w Gdańsku i Opolu. Ogląda też pozostałości pogańskiego kręgu kultowego na Górze Sępiej (dawnej Raduni), opisuje magiczne zwyczaje Ślązaków przedstawione w XIII-wiecznym dziele brata Rudolfa, cystersa z klasztoru w Rudach. Wraz z uczestnikami ekspedycji poszukuje śladów historycznych Grodów Czerwieńskich w Gródku Nadbużnym (dawny gród Wołyń), Czermnie (Czerwień) i Sąsiadce (Sutiejsk); przypomina pionierskie prace Zoriana Dołęgi Chodakowskiego, który przed ponad stuleciem badał grodziska w widłach Huczwy i Bugu. Relacjonuje dzieje Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, najstarszego i największego ongiś regionu górniczo-hutniczego na ziemiach polskich. Odwiedza także wsie kurpiowskie, kreśląc zarazem obraz prowincjonalnej Polski z wczesnych lat pięćdziesiątych. Wykopaliska archeologiczne, pisze Jasienica, odsłaniają dowody, że dzieje Polski są dłuższe i bogatsze, że sama Polska bardziej dostojna i wspaniała, niż się to komukolwiek dawniej wydawało . Paweł Jasienica, właśc. Leon Lech Beynar (1909 1970). Odznaczony pośmiertnie w 2007 roku Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski historyk, eseista, publicysta; autor słynnej syntezy dziejów Polski przedrozbiorowej (Polska Piastów, Polska Jagiellonów, Rzeczpospolita Obojga Narodów). Uczestnik kampanii wrześniowej, oficer Armii Krajowej; po wojnie represjonowany. Od 1959 roku wiceprezes ZLP; ostatni prezes Klubu Krzywego Koła (1962). W 1964 jako jeden z 34 intelektualistów podpisał protest przeciwko polityce kulturalnej władz PRL. Od 1966 wiceprezes polskiego PEN Clubu. W 1968 wystąpił w obronie represjonowanych studentów, co spowodowało zakaz publikacji jego prac.

 Nieznana historia podziemnej `Solidarności`. Katarzyna Kaczorowska, wrocławska dziennikarka, która w książce `80 milionów. Historia prawdziwa` po raz pierwszy opisała, jak naprawdę wyglądała słynna akcja uratowania pieniędzy dolnośląskiej `S` i jaką cenę zapłaciły osoby, biorące udział w tej operacji, wraca do sprawy. Tym razem opisuje archiwum `Kajetana` - tajną dokumentację księgową, prowadzoną od początków 1982 roku do wiosny 1983 przez wrocławskiego fizyka Kazimierza Jeriego. Kto prosił o pieniądze? Na co je wydawano? Kto kryje się pod konkretnymi pseudonimami? Po raz pierwszy Czytelnicy na własne oczy mogą zobaczyć, jak wyglądały grypsy, pokwitowania, listy, w których zawarta jest część współczesnej historii Wrocławia. Książka ukazała się dzięki wsparciu Miasta Wrocław.

Wielka Wojna 1914-1918 była naj­bardziej krwawą w dziejach Wielkiej Brytanii. Stała się tak wielką traumą, że do­prowadziła do zmiany w sposobie myślenia o wojsku, taktyce, uzbrojeniu. David French kreśli portret psychologiczny brytyjskich żołnierzy, rozprawia się z mitami, opisuje jakie wnioski dowództwo wyciągnęło z I wojny światowej. Autor w przystępny sposób przedstawia rewolucję, jaka nastąpiła w armii brytyjskiej w dwudziestoleciu międzywojennym i tłumaczy dlaczego mimo zmian nie była równorzędnym przeciwnikiem dla Wehrmachtu w pierwszej fazie II wojny światowej.

"Spełniliście chlubnie, żołnierze Armii Krajowej swoje zadanie, wyrażając niezłomną wolę Narodu prowadzenia nieubłaganej walki przeciwko najeźdźcy niemieckiemu. Byliście zbrojnym ramieniem Polskiego Państwa Podziemnego i krajowych władz Rzeczypospolitej. [...] Przez pięć z górą lat, w najcięższych warunkach, z nadludzkim samozaparciem olbrzymimi ofiarami prowadziliście nierówny bohaterski bój, składając wobec historii i świata świadectwo prawa Narodu Polskiego do wolności, oraz dając dowody naszej bezwzględnej wierności przyjętym wobec Sprzymierzonych zobowiązaniom. ” z radiowego przemówienia Prezydenta Rzeczypospolitej Władysława Raczkiewicza 8 lutego 1945 roku.

Losy armii saskiej wielokrotnie przeplatają się z dziejami oręża polskiego. Od czasów Augusta Mocnego, poprzez Augusta III, Konstytucję 3-go Maja, aż do okresu Księstwa Warszawskiego Sasi odegrali istotną rolę w politycznej i wojskowej historii Rzeczpospolitej. Polscy historycy wielokrotnie podejmowali się oceny tych wpływów, zupełnie jednak wyjątkowo znaleźć można fragmenty poświęcone samej Saksonii. Starając się, chociaż po części zapełnić tę lukę, Autor postanowił przybliżyć Czytelnikom temat armii saskiej. Być może stanie się to przyczynkiem do nieco innego spojrzenia na państwo, które było naszym wieloletnim sojusznikiem. Z taką nadzieją Autor oddaje pracę w ręce Czytelników.

Bogate materiały źródłowe, m.in. z moskiewskich archiwów, pozwoliły na przedstawienie nadzwyczaj ważnej roli, jaką w latach 1939-1941 odegrała Armia Czerwona w realizacji strategicznego projektu Józefa Stalina. Jego istotę stanowiło dążenie do maksymalnego poszerzenia granic sowieckiego imperium i umocnienia komunistycznego ustroju. Przez lata był to temat tabu, nieobecny w piśmiennictwie Związku Sowieckiego i krajów demokracji ludowej, bowiem zaprzeczał forsowanej przez komunistyczną historiografię tezie, że w drugiej połowie lat trzydziestych Związek Sowiecki zabiegał o pokój i powszechne rozbrojenie... Autor ukazuje, że był to jedynie propagandowy kamuflaż, który miał przysłonić prawdziwy obraz tamtych lat: gwałtowny rozwój liczbowy i jakościowy Armii Czerwonej przygotowywanej intensywnie przez Józefa Stalina do realizacji agresywnych zadań militarnych, które rozpoczęto w 1939 roku. Autor omawia przebieg walk z wojskami japońskimi nad rzeką Chałchin-Goł w Mongolii, agresję na Polskę, aneksję republik bałtyckich (Estonii, Litwy, Łotwy), Besarabii i północnej Bukowiny.

Zapis doświadczeń Rosjanina z czasu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.



Autor trafił na front dopiero wiosną 1942 r. kiedy to po dodatkowym szkoleniu i po zakończeniu kursów w szkole oficerskiej został adiutantem w 1028. pułku artylerii w 52. dywizji piechoty. Zbieg okoliczności sprawił, że swoje pierwsze doświadczenia zbierał w bodaj największej i najkrwawszej bitwie stoczonej przez Niemców i Rosjan na froncie wschodnim - bitwie o Rżew w drugiej połowie 1942 roku.


Młody oficer opisuje swoje pierwsze doświadczenia na froncie, zarówno w walkach, w których brał udział jako dowódca pododdziału obserwatorów odpowiadający za naprowadzanie ognia artylerii z wysuniętych punktów, jak i w swojej jednostce, czy w końcu na zapleczu własnego frontu.


Walczył następnie nad Donem, gdzie dokonano koncentracji w związku z przygotowaniem zimowej ofensywy przeciw wojskom niemieckim i węgierskim. W czasie tych walk autor niejednokrotnie stawał w obliczu sytuacji ekstremalnych. Pisze o swoim strachu i niesamowitym szczęściu, które pozwoliło mu przeżyć najbardziej niebezpieczne sytuacje i krwawe starcia. Dzięki temu zyskał oddanie swoich żołnierzy. W 1944 r. znalazł się na południowej flance frontu wschodniego biorąc udział w walkach i marszach wojsk radzieckich w południowej Europie.

Batalion "Czata 49", jest jedną z nielicznych jednostek Armii Krajowej, biorących udział w Powstaniu Warszawskim, które nie doczekały się dotychczas opracowania swej historii. Był oddziałem bardzo dobrze zorganizowanym i wyszkolonym o dużych walorach bojowych. Przez 63 dni Powstania Warszawskiego przeszedł ciężki i krwawy szlak bojowy prowadzący z Woli przez Stare Miasto, Śródmieście, Czerniaków, Mokotów i znów do Śródmieścia. Brał udział w ciężkich i zaciętych walkach, znacząc kolejne etapy bojowego szlaku mogiłami poległych żołnierzy. Opuszczał bronione przez siebie pozycje dopiero wtedy, kiedy nie było iuż szansy ich obrony. Żołnierze "Czaty 49" wzięli udział w dramatycznych i krwawych walkach o: cmentarze na Woli, magazyny przy ul. Stawki, Dworzec Gdański, Szpital Świętego Jana Bożego, przypłacili wieloma ofiarami próbę połączenia sił AK z Żoliborza i Kampinosu ze Starym Miastem, desant na placu Bankowym oraz obronę przyczółka czerniakowskiego. Zachowali niezłomnego ducha Polski Niepodległej, którego przekazali następnym pokoleniom.

Biograficzny leksykon II wojny światowej jest pierwszą tak obszerną publikacją tego typu na polskim rynku wydawniczym i jedną z nielicznych w skali międzynarodowej. Oddawany w ręce czytelnika tom zawiera prawie 1 100 biogramów. Wśród przedstawianych postaci znaleźli się politycy, wojskowi, monarchowie, dyplomaci, funkcjonariusze aparatu bezpieczeństwa, agenci wywiadu, działacze ruchu oporu, kolaboranci, ale też przedstawiciele świata nauki, kultury, dziennikarze.

Druga wojna światowa była globalną konfrontacją państw demokratycznych z dyktaturami - brytyjskie imperium i Stany Zjednoczone przeciwstawiły się wspólnie tyranii nazizmu i faszyzmu. W tym konflikcie zbrojnym walczono na wszystkich kontynentach i oceanach, a w każdym z uwikłanych w wojnę krajów pojawili się wybitni dowódcy i bohaterowie, którzy wyróżnili się w zmaganiach na lądzie, morzu i w powietrzu. Niniejsza książka zawiera - w porządku alfabetycznym - minibiografie wielu z najwyżej cenionych dowódców i przywódców, których sława wiąże się nierozerwalnie z historią II wojny światowej.

"Aby zrozumieć polski komunizm, trzeba zacząć od badania jego początków", pisze we wstępie do swojej książki Padraic Kenney. Irlandzki historyk pokazuje, że, jakkolwiek reżim komunistyczny wprowadzono w Polsce odgórnie siłą i z pomocą radzieckich czołgów, to jednak na jego charakter i specyfikę, zwłaszcza w latach 1945-1950, ogromny wpływ mieli nie tylko komunistyczni decydenci, ale też w dużym stopniu robotnicy. I właśnie z perspektywy zwykłych ludzi, w szczególności robotników, Kenney stara się opisać doświadczenie nowego ustroju rzekomej "sprawiedliwości społecznej".

Wspomnienia francuskiego lekarza, który przez cztery lata służył w szpitalu wojskowym na froncie zachodnim pierwszej wojny światowej. Był na pierwszej linii między innymi podczas walk w Argonnach, w bitwie pod Verdun, w walkach nad Sommą i nad Aisne, usiłując nieść pomoc rannym żołnierzom. Jego wspomnienia to zapis potworności wojny w różnej postaci: przygnębiającej i odrażającej codzienności w okopach, koszmaru trwania pod wielogodzinnym huraganowym ostrzałem artyleryjskim, bezsensownych ataków na stanowiska ogniowe nieprzyjaciela. Każda kolejna ofensywa oznaczała hekatomby ofiar oraz niezliczone pojedyncze ludzkie tragedie.