Historia, Archeologia

Przejmujące wspomnienia dwunastu kobiet, które przeżyły piekło niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Książka jest efektem rozmów autorki z każdą z bohaterek.
Leokadia Rowińska do obozu trafiła w trzecim miesiącu ciąży. Wspomina, jak okrutnie traktowane były kobiety oczekujące potomstwa. Ireneusz, bo takie imię nadała swojemu synkowi, stał się najmłodszą ofiarą Marszu Śmierci. Pochowała go w pudełku po makaronie.
Zofia Wareluk urodziła się w Auschwitz. Swoją smutną historię opowiada na podstawie wspomnień matki. Poród Zosi odbierała Stanisława Leszczyńska.
Urszula Koperska do obozu trafiła jako 8-letnie dziecko. Opowiada o głodzie, tęsknocie i strachu. Jej wspomnienia to historia każdego dziecka w Auschwitz.
W baraku, w którym się znajdowała, więzień artysta, rysował dzieciom na ścianie obrazki, które przetrwały do dziś.
Wiesława Gołąbek w obozie przebywała prawie trzy lata. W tym samym baraku
co ona znalazła się Seweryna Szmaglewska. Pisarka wspomina 16-letnią Wiesię
w swojej książce Dymy nad Birkenau.
Walentyna Nikodem była w Auschwitz świadkiem wielu bestialskich poczynań esesmanek. To ona pod koniec wojny spotkała jedną z najokrutniejszych morderczyń i doprowadziła do jej egzekucji.
To tylko niektóre z historii, ale każda z nich zasługuje na pamięć.

Książka przybliża zjawisko powtarzalności "niekończących się konfliktów, które toczą się wbrew przeświadczeniu, że wojna zaczyna się od politycznego lub dyplomatycznego impasu i ma stosunkowo przewidywalną długość. Agresywny nacjonalizm i nienawiść etniczna, które podsycały tragiczne wojny bałkańskie w latach dziewięćdziesiątych XX wieku; nieustanna, jak się wydaje, wrogość między Izraelem a jego arabskimi sąsiadami; a nawet znacznie bardziej przyjazna rywalizacja między współczesną Anglią a Francją - źródła wszystkich tych konfliktów tkwią w heroicznych zmaganiach z czasów minionych. Prowadząc nas od starożytnej Grecji po dzisiejszy Sudan przez średniowieczną Francję, imperium osmańskie oraz współczesny Wietnam i Irlandię Północną, Cummins przedstawia szereg pasjonujących opowieści, które nie tylko pomagają prześledzić rozwój każdego konfliktu, ale również umieszczają czytelnika na pierwszej linii podczas decydujących bitew oraz w zadziwiający sposób pozwalają wniknąć w umysły i poznać motywy działania wielkich strategów, takich jak Hannibal, angielski król Henryk IV czy Ho Chi Minh.

Podstęp, oszustwo, sabotaż, fałszywe pogłoski, iluzja i sztuczki w latach 1939-1945 Książka rozpoczyna się od słów generała Garneta Wolseleya, dowódcy wojsk brytyjskich, drwiącego z moralizatorów twierdzących, iż walka musi być uczciwa, a prawda zawsze zwycięża. Historia wielokrotnie potwierdzała, że w sztuce wojennej podstęp odgrywa ogromną rolę. Wroga trzeba przechytrzyć, zwodzić, osłabiać jego morale. Tylko dzięki temu można pokonać silniejszego agresora. Niewątpliwą zaletą książki jest jej styl i kompozycja. Czyta się ją jak powieść sensacyjną.
- Wszystkie opisane fakty, znane z podręczników, tu nie stanowią przyczynku, ale główny temat.
- Usystematyzowane, zdefiniowane, a wreszcie barwnie opisane, składają się na fascynującą opowieść o tym, co tak ważne, a spychane na dalszy plan.
- To nie dzieje ludzkiej amoralności, lecz opowieść o kreatywiźmie, pomysłowości i niewyczerpanej cierpliwości w walce z wrogiem.
- Mniej tu koni trojańskich, więcej portów tworzonych nocą, a znikających za dnia.

Najstarsze pokolenie repatriantów pamięta 1936 rok, gdy na mocy decyzji Rady Komisarzy Ludowych Sowieci deportowali ich z rodzimych terenów obecnej Ukrainy do Kazachstanu. Trafili tam, gdzie komisarz postawił palec na mapie. Polacy, podobnie jak Niemcy, Ukraińcy i inni znajdowali się pod tzw. komendanturą. Bez jej zgody nie mogli nawet odwiedzić krewnych w sąsiedniej wiosce. Przeżyli tam ponad pół wieku jako członkowie narodu radzieckiego. W dużym stopniu się zasymilowali. Wiara pozostała zawsze ich wyróżnikiem.
Polaków w Kazachstanie odkryła na nowo III RP w latach 90. XX wieku. Pierwsi repatrianci wracali do Polski na własną rękę, załatwiając sobie prywatne zaproszenia. Polski Sejm uchwalił ustawę repatriacyjną dopiero w 2000 roku. Na podstawie ustawy do Polski wróciło około 8000 osób, według różnych źródeł w kolejce czeka 15 20 tys. osób. 7 kwietnia 2017 roku Sejm przyjął nową ustawę o repatriacji, ułatwiającą powrót Polaków do kraju. W życie weszła od 1 maja 2017 roku. Według jej założeń do Polski będzie mogło wrócić ok. 10 tys. osób zamieszkujących azjatycką część dawnego ZSRR.