Sztuka, kultura

Oddajemy do Państwa rąk pierwszą publikację albumowa poświęconą wybitnemu artyście polskiemu, Wojciechowi Weissowi (1875-1950). Jego twórczość, sięgająca swymi początkami zarania Młodej Polski, towarzyszyła następnie przemianom naszej sztuki i współuczestniczyła w kształtowaniu się kolejnych jej kierunków. Jest zatem w malarstwie Weissa akademicka poprawność, jest przybyszewszczyzna i dekadentyzm, jest dialog z kulturą antyczną i jej mitologią, jest zafascynowanie sztuką japońską i twórcza jej trawestacja. Jest okres biały - radosny i intensywny - wykorzystujący wpływy japońskie i francuskie dla niezwykłego, jak na pierwszą dekadę stulecia, wyzwolenia koloru. Doświadczenie I wojny bynajmniej nie przytłacza malarstwa Weissa mroczną refleksją, wręcz przeciwnie, jego obrazy coraz bardziej nasycają się barwą i światłem, a rodzinna ,,arkadia" w Kalwarii Zebrzydowskiej staje się najwspanialszym plenerem.
W latach dwudziestych, kiedy sztuka europejska po pierwszej eksplozji awangardy oddycha klasyczną forma i modelunkiem, ten sam klasycyzm pobrzmiewa w strukturze obrazów Weissa.
W latach trzydziestych twórczość artysty zabrzmi ponownie mocną nutą ekspresjonistycznego niepokoju. W końcu epilog, porażający trwogą II wojny światowej, ale i tu momenty smutnej refleksji Weiss przeplata - do ostatnich chwil życia - radosną afirmacją otaczającego go świata.

Obraz społeczeństwa lwowskiego w polskiej świadomości historycznej utrwalony został w literaturze, zwłaszcza pamiętnikarskiej, w malarstwie, rycinach i fotografiach, ale te obejmują głównie sześćdziesięciolecie trzech pokoleń, od roku 1880 do roku 1939, ze szczególnym nasileniem w międzywojennym dwudziestoleciu. I to właśnie tworzy ów Lwów sentymentalny, przedstawiony w pierwszej części niniejszego albumu.
Lwów w tym czasie był nadal miastem kilku nacji, języków i wyznań, ale górowała ludność polska, licząca około 80 procent mieszkańców. Kilkanaście procent stanowili obywatele mówiący językiem ukraińskim, grekokatolicy. Dużą wreszcie grupą występowali Żydzi, posługujący się na co dzień językiem jidysz, żyjący we własnej dzielnicy, położonej na północy miasta, za Teatrem Wielkim. Był jednak spory i ważny odłam społeczności żydowskiej całkowicie spolonizowanej, Polacy wyznania mojżeszowego: lekarze, adwokaci, pisarze i artyści, całkowicie utożsamiający się z kulturą i cywilizacją polską. Podobnie było z lwowską inteligencją pochodzenia ormiańskiego i karaimskiego.
Lwowiaków zawsze łączył szczery patriotyzm i mocna wieź wspólnoty, optymizm i radość życia. Sprzyjały temu codzienne przechadzki po ulicy Akademickiej, którym patronował Adam Mickiewicz na swej wyniosłej kolumnie, odbierający laur od geniusza sławy, sprzyjały temu niedzielne mszalne ,,dwunastówki", spacery po parku Kilińskiego i na plac Powystawowy, sprzyjał temu wreszcie lwowski sport, rozwinięty w tym mieście bardziej niż gdzie indziej.
(ze Słowa wstępnego prof. Zdzisława Żygulskiego jun.)

Album ten jest pierwszą na polskim rynku księgarskim tak szeroką prezentacją dorobki Jana Stanisławskiego, niezrównanego mistrza malarstwa krajobrazowego. Ukazuje również prace najwybitniejszych uczniów jego szkoły - słynnej ,,majsterszuli" (m.in. Stanisława Kamockiego, Stefana Filipkiewicza czy Henryka Szczyglińskiego).
Książka odkrywa urzekający swą urodą i ,,poezją" świat: pejzaże pozbawione przemocy, a przecież pełne emocji. Odtwarzana przez Stanisławskiego przyroda opowiada o człowieku, o stanach jego duszy, o jego niepokojach i radościach, marzeniach i tęsknotach.
Autorka, wytrawna znawczyni świata sztuki młodopolskiej, wiedzie nas zrazu śladami samotnych ,,wędrówek piechotnych" Stanisławskiego po kraju, jego wypraw na Ukrainę i dalszych zagranicznych wojaży. Ukazuje fascynację artysty przyrodą i architekturą. I wreszcie prowadzi na szlaki wspólnych wyjazdów plenerowych ,,Majstra" i jego uczniów.