Sztuka Rymotwórcza - Franciszek Ksawery Dmochowski - klasyka mniej znana

Jak utwory poetyckie przednie Pisać, czyli: sielankę, komedię, Fraszkę, bajkę, eklogę "Sztuka" wskaże ci drogę. Przy Dmochowskim nawet Boileau blednie. (Zofia Papużanka) Utwór, dzięki któremu czołowy działacz Kuźnicy Kołłatajowskiej urósł do rangi głównego teoretyka klasycyzmu polskiego. Ten poemat dydaktyczny stanowił swoistą adaptację na grunt polski "sztuki poetyckiej" Boileau (1674), która posłużyła Dmochowskiemu jako wzór do sformułowania własnych założeń twórczości poetyckiej. Poglądy autora stały się istotnym przedmiotem ataków ze strony romantyków, zwłaszcza Mickiewicza, w ich walce z klasykami. Kto nie jest architektem, może być mularzem, Może być cyrulikiem, kto nie jest lekarzem, Kto nie potrafi niebios, może ziemię mierzyć, Kto nie jest teologiem, może prosto wierzyć, Kto nie ma ust wyprawnych, przynajmniej zza kraty Może głośno zawołać na prejudykaty, Kto nie jest jenerałem, może flintę dźwigać, Może, nie rządząc wojskiem, nieprzyjaciół ścigać, Kto nie może wymowie kaznodziejskiej sprostać, Może przynajmniej dobrym katechistą zostać; W każdym innym rodzaju, kto pierwszych nie dopnie, Może, nie bez honoru, drugie trzymać stopnie. Lecz w sztuce niebeśpiecznej odlewania wierszy Musi ten być ostatni, kto nie będzie pierwszy Dmochowski Franciszek Ksawery (1762-1808), poeta, krytyk literacki, publicysta, działacz polityczny. Od 1778 w zakonie pijarów, od 1789 uczył się w szkole wydziałowej w Warszawie. Dzięki H. Kołłątajowi uzyskał zwolnienie ze ślubów zakonnych. Wybitny działacz Kuźnicy Kołłątajowskiej, ostro atakował konfederację targowicką. Uważany za współautora głośnego dzieła O ustanowieniu i upadku konstytucji polskiej 3 maja 1791. W okresie insurekcji kościuszkowskiej działacz stronnictwa jakobinów, był kierownikiem wydziału Najwyższej Rady Narodowej, współredaktorem Gazety Rządowej i Dziennika Powstania Narodu. Po upadku powstania w Paryżu, jeden z przywódców radykalnej Deputacji Polskiej.